Біз фермаларға кеңес беруге барған сайын “білікті жұмыс күшінің жетіспеушілігі” мәселесі сүт өндірісінде де бар екенін көріп жүрміз. Көптеген шаруашылықтар өсіп келеді, барлығы дерлік өндірістің тиімділігіін арттырғысы келеді, ал кейбіреулері бизнестің жаңа бағыттарын ашады. Нәтижесінде білікті жұмыс күшіне үлкен сұраныс туындайды.

Жақында тағылымгер мамандар бір апта бойы практикалық дағдыларды үйренді. Олар сондай-ақ сүт өндірісі туралы кең білім алып, жануарлардың күйін сыртқы белгілері бойынша анықтауды үйренді. Шынында да, барлық техникалық қолдауға қарамастан, фермердің “қырағы көзі” оның таптырмас қасиеті болып қала береді. Кәсіпқойлар мен студенттерге арналған осы апталық “практикалық курс” барысында қатысушылар мал шаруашылығында әртүрлі практикалық дағдыларды үйренеді және пысықтайды. Мұнда басты назар күнделікті сауу процесін үйренуде болды. Алайда, бұзауларды азықтандыру, күту, жаңа бұзаулаған сиырларды күту және тұяқ кесу тақырыптары да назардан тыс қалмайды.

Оқу ғылыми-өндірістік орталығы сонымен қатар сүт өндірісіне байланысты тақырыптар  бойынша кең каталогты ұсынады. 2024 жылы келесі курстар мен іс-шараларды өткізу күндері:

– Практикалық курстар: 04 – 08.11; 25 – 29.11; 02 – 06.12. және 09-13. 12. 2024

– Тұяқ кесу: 21-22. 10; 23-24. 10 және 25-26. 10. 2024

– Қора күні: 29.10.2024

– Бұзаулар күні: 30.10.2024

Қосымша ақпарат алу үшін Бақытгүл Токеноваға хабарласыңыздар, телефон: +77762305878, e-mail: unpcbayserke-agro@mail.ru.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Қыстың ерте және күрт басталуы Қазақстанда қалыпты құбылыс болып саналады. Дегенмен, әрбір шаруашылық қыста артық жұмыс жасамайтындай суық мезгілге дайындала алады. Су құбырлары жиі қатып қалады, ал сауын сиырлардың алдында әрқашан таза су болуы керек.

Осындайда суды үнемі қыздыратын және оның ағынын қамтамасыз ететін арнайы сорғылары бар айналым жүйелерін пайдаланған дұрыс. Егер айналымды қамтамасыз ету мүмкін болмаса, ыдыстардағы қарапайым биметалл клапандары тұрақты су ағынының арқасында қату қаупін азайта алады.

Алайда, суды төгу құралы қорада мұз пайда болмайтындай етіп жасалуы керек. Сауын бөлмелері де қатып қалу қаупіне ұшырайды. Жаңа сауу орталықтары көбінесе жылы ауамен жылытылады. Ескі сауу залдарында мобильді желдеткіш жылытқыштар өздерін жақсы жағынан көрсетті. Әсіресе сауу арасында сауу залы жылу кетпеуі үшін жақсы жабылуы керек. Терезелер мен есіктерді жабық болуы керек, ал күту аймағын перделермен жабуға болады. Сиырлар суыққа шыдамды, ал сауыншыларға сауын залында реттелген температурада жұмыс істеген әлдеқайда жақсы болады.

Қыстың басталуына дейін сиырлар жататын жердің қалай жабылатынын және ашылатынын тексеру керек. Қатты аязда, әсіресе жел кезінде, олар ешбір кедергісіз жабылуы керек. Шуақты күндерде және қатты аяз болмаған күндері олар қорадан артық ылғалды кетіру үшін оңай ашылуы керек.

Ұзаққа созылған аязда скреперлер жолда жиі қатып қалып жатады. Бұл жағдайда үзіліс уақыты өте қысқа болатын скреперлерді қолданған дұрыс. Дегенмен, клапандардың қатып қалуы көбінесе техникалық қызмет пен тексеру шығындарының артылуына әкеледі. Төтенше жағдайларда жолдарды техникалық тұз сеуіп жібітуге болады. Жануарлар тайғақ еден үстімен көп жүре алмайды, сондықтан жем үстелінде әрқашан жеткілікті жем болуы керек.

Уве Веддиге

Фото: KFM

“Мен маститке қарсы не істей аламын?”- бұл біздің кеңес беру жұмысымызда жиі кездесетін сұрақ. Дегенмен, созылмалы қабыну кезінде өнімділіктің төмендеуін желіннің денсаулығын жақсарту арқылы айтарлықтай азайтуға болады.

Атап айтқанда, стресс факторлары, мысалы, қорадағы сиырлар тығыздығы, иерархия, қорадағы климат және т.б. метаболизмге, демек, желіннің денсаулығына әсер етеді. Кальцийдің жетіспеушілігіне көбінесе назар аударылмайды. Бұл емшек сфинктерінің бұлшықеттерінің жұмысына теріс әсер етеді және осылайша микробтардың сүт безіне енуіне ықпал етеді.

Желінде қалатын сүт мөлшері көп болғандығы да  желіннің қабынуына әкелуі мүмкін. Егер сиырлардың 20% – дан астамының әр емшегінен 15 секунд ішінде 4 рет толық ағынды қалдық сүт сауылатын болса, шара қолдану керек. Басқа ықтимал себептерге алдын-ала иітіп алмағандығы, емшектердің нашар күйіне байланысты сүт ағынының жеткіліксіздігі, сауу аппараттарының дұрыс орналаспауы және сауу жүйесіндегі техникалық ақаулар жатады.

Емшектердің өзгеру себептерін анықтау әсіресе көп уақытты қажет етеді. Бақылау тізімі өте көлемді: сауу ұзақтығы, сүт ағыны 1 кг/мин. төмен немесе бос желіннің әрі қарай сауылуы, вакуум деңгейі және құралдың дұрыс кигізілмеуі. Көбінесе бактериялардың көп болуының себебі – ескірген немесе сәйкес келмейтін резеңкелер.

Микробтар сауыншылар  колдарының терісінде де қалады және осылайша сиырдан сиырға тарайды. Мұны қолғап кию арқылы азайтуға болады. Бастапқы сүт ағынын сауып алуға арнайы стаканды пайдалану арқылы да құрамында патогендер бар сүттің сауу бөлмесінің еденіне немесе жануарлардың аяқтарына тиіп әріқарай таралыуына жол бермейді. “Бір сиырға бір шүберек” әдісімен желінді құрғақ тазалау да инфекция қаупін азайтуға көмектеседі. Қосымша ақпаратты KFM жобасының “Сауу процесі” және “Сауу құрылғысы” чек-парақтарынан, сондай-ақ “Сауы қуралының резеңке таспаларын ауыстыру туралы”  жадынамадан табуға болады.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Қазақстандағы көптеген сүт өндірушілер өз фермаларында сиырлардың азықты теріп жеу мәселесіне аса назар аудармайды. Олар көбінесе жемшөпті бақылаумен айналысады, құрғақ затты тұтыну мөлшерін анықтайды, TMR-ге су қосады және жемшөп араластырғышты толтыру юойынша эксперимент жасайды.

Дегенмен, жануарлардың 50% – дан астамы жем араластырғыш сигналы естілген кезде жем үстеліне жақындайтынын байқауға болады. Бұл жануарлар жемшөпті сұрыптайды, ең жақсысын таңдап, шоколад тәрізді бөліктерін “рахаттанып” жейді, ал кейінірек келген жануарларға тек қалдықтары қалады. Нәтижесінде, жануарлардың екі тобында да олардың қажеттіліктеріне сәйкес азықтанбауына байланысты қиындықтар туындайды. Оның салдары әрдайым қатты ауыр болмаса да,  көбінесе тұяқтардың денсаулығы нашарлайды, сиырлар желін инфекцияларына бейім болады және салмақтары кенет өзгеріп тұрады. Сиырлардың денсаулығы қол жетімді негізгі азықты көп тұтынғанда ғана жақсы болады. Алайда, бұған жемнің сұрыпталуына жол бермеген жағдайда ғана қол жеткізуге болады. Жануарлардың “тәттілерді” іздеуге жұмсаған әр минутында олар құрғақ затты тұтынуға қажет уақытын өткізіп алады. Біздің “Сүт сиырларының азықты тұтынуын арттыру бойынша 10 кеңес” жадынамасын және “Сауылатын сиырларды азықтандыру” бақылау тізімін қараңыздар. Сондай-ақ, біз сіздерге денсаулық пен сүт өнімділігін жақсарту  мақсатында табыныңызды қалай азықтандыру және қандай бақылау механизмдерін енгізу керектігін осында көрсетуге әрқашан дайынбыз.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Сиырлар тайғақ емес жолмен жайбарақат, жылдам және басын көтеріп өтеді. Ал тайғақ жерде олар аяқтарын ептеп басып, баяу жүреді.

Олар жүретін жолдар уақыт өте бұлдырлығын жоғалтып, тайғақ болып кетеді. Оларды қалпына келтірудің екі жолы бар: механикалық жолмен кертпе салу немесе қышқылмен өңдеу.

Бетон үстін химиялық жолмен өңдеп несеп тас сияқты бейорганикалық қалдықтарды кетіруге болады. Дегенмен, алдымен өнделетң жерді мұқият тазалау керек.  Содан кейін ғана тазартқыш қолданылады. Ең оңай жолы – лимон қышқылының ұнтағын (C₆H₈O₇) пайдалану, оны алдын ала тазаланған әлі ылғалды бетон үстіне себу керек. Шамамен 15 минуттан кейін сумен шайылады.

Сонымен қатар, 5% тұз қышқылын қолдануға болады. Бетіндегі кернеуді азайту үшін жуғыш затты қосқан дұрыс. Химиялық реакция өтіп жатқанын көбік пен будың пайда болғаны көрсетеді. 15 минуттан кейін өнделген жерді сумен жақсылап шайыңыздар. Бірнеше сағат аралығында үш рет қолдану үшін дайын ерітіндінің 1,0 л/м2 жеткілікті. Қышқыл қалдықтарын сұйық көңмен бірге шығаруға болады, онда олар зиян келтірмейді, тек аммиакты байланыстырады.

Назар аударыңыздар: қауіпсіздік ережелерін сақтаңыздар!

Тұз қышқылы-өте каустикалық және коррозиялық сұйықтық. Теріге немесе көзге тисе, сондай-ақ реакция кезінде шығатын бумен дем алғанда терінің қатты тітіркенуі, тыныс алудың қиындауы және тіпті тыныс алу жолдарының химиялық күйіп қалуы мүмкін:

– Жұмысты тек тиісті қорғаныс құралдарын қолданып (көзілдірік, резеңке етік, алжапқыш, қолғап киіп), жақсы желдетілетін жерлерде жасаңыздар,

– Қолдануға дайын ерітіндіні дайындаған кезде терінізге тиіп кетпеуін және  шыққан бумен дем алмауыңызды қадағалаңыздар. Қауіпсіздік көзілдірігін міндетте тұрде тағу керек!

– Әрқашан шелекке алдымен су, содан кейін қышқылды қуяды, керісінше емес.

– Әрқашан қасыңызда ағынды су мен көз жууға арналған ерітіндісі бар бөтелке дайын тұрсын.

Уве Веддиге

Сурет: KFM

Сүт зауыттары жоғары сапалы сүтті қажет етеді, сондықтан сиырлар сау және сауу қондырғылары мұқият тазаланып, дезинфекцияланған болуы керек.

Жеткілікті деңгейде тазарту үшін сүт құбырлары мен сауу машиналарында су мен жуғыш ерітінділер жеткілікті уақыт бойы әсер етуі керек; негізгі тазарту процесі, егер кері ағын судың температурасы кемінде 40° C болса, шамамен 15-20 минут уақыт алады.

Қажетті нәтижеге тек сапалы сілтілі және қышқылды тазартқыштарды кезектесіп қолдану арқылы ғана қол жеткізуге болады. Сілтілі жуу ерітіндісі сүт майын, ақуыздарды ерітсе, қышқыл жуу ерітіндісі минералды шөгінділерді кетіреді.

Бактериялар мөлшерінің көбею көбінесе фермерлердің кеңес алуына себеп болады. Сонда көп жағдайларда сауын машинасының резеңкелері мен шлангтардың жүйелі түрде ауыстырылмағандығы анықталып жатады. Микроорганизмдер резеңке бетіндегі жарықшақтарда орналасады. Сонымен қатар жеткілікті температура мен жуғыш ерітіндінің қажетті концентрациясы сақталмайтыны да жиі кездеседі. Бұл қателерді көбінесе қарапайым өлшеу құралдарымен тез анықтауға болады.

Сауу қондырғыларының тазарту жүйесі жақсы жұмыс істеп тұрса, бактериялардың мөлшері төмендей түседі. Дегенмен, саууға дейін, сауу кезінде және одан кейін де гигиена сақтау маңызды. Сүтті басында біраз сауып алмаса, емшектер мен желінді мұқият тазаламаса, сондай-ақ бокстар мен сиырлар өтетін жолдар таза болмаса, жоғары сапалы сүт алу мүмкін емес. Қондырғыларды тазалау туралы толығырақ біздің “Сауу қондырғыларын тазарту” жадынамамыздан біле аласыздар.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Федералдық канцлер Олаф Шольцтың Астанаға (Қазақстанға) ресми сапары Германия мен Қазақстан арасындағы қатынастарды одан әрі дамытуға маңызды белгі болды. Қазақстан Президенті Қасымжомарт Тоқаевпен бірге ол Қазақстанда жұмыс істейтін неміс компаниялар мен жобалардың өкілдерімен кездесті.

Айнагүл Аяғанова кездесуде біздің жобамызды таныстыру құрметіне ие болды. Жоба басшысының орынбасары соңғы төрт жылда сүт өндіретін пилоттық шаруашылықтарда жүргізілген табысты консультациялық жұмыс және сүт өндірудің барлық аспектілері бойынша семинарларға деген сұраныс туралы айтты. Екі мемлекет басшылары Айнагүл Аяганованың Аркабайда сүт өндіру бойынша құзыреттілік орталығын құру туралы презентациясына ерекше қызығушылық танытты.

Бұл күндері Алматы маңындағы “Байсерке Агро” фермасының аумағында алғашқы оқу курстары басталады. Уве Веддигенің басшылығымен арнайы дайындалған тренерлер ауыл шаруашылығы мамандары үшін курстар ұйымдастырады. Практикалық сабақтардың тақырыптары жануарлардың денсаулығы, азықтандыру, қора салу, табын басқару және қызметкерлермен жұмыс істеу сияқты көптеген мәселелерді қамтиды.

Барлық апталық курстар мен бір-екі күндік іс-шаралар практикалық білім беруге және дағдыларды дамытуға арналған.

Қазақстандық сүт өндірісінде тәжірибе жинақтауға бағытталған KFM жобасының ауқымды қолдауы екі көшбасшыға қатты әсер етті.

Уве Веддиге

Сурет: Фошепот

Жүгерінің пісетін уақыты қашан? Егін жинауды бастауға бола ма? Сабағына және собығына қарап тексеретін тест қалай жасалады?

KFM жобасымен жүгеріні жинау оңайырақ және тиянақты болады! Егістіктің қалай бағаланатындығын және ол үшін қолданатын техникалық әдістерді үйреніңіздер. Біздің практикалық сабақтарымызда сіздер сүрлемденетін жүгеріні жинау туралы сұрақтарыңызға жауап таба аласыздар.

Күні: 19.09.2024, уақыты:10.00 – 15.00 сағ.

Өтетін орны: Байсерке Агро, Өтеген батыр көшесі, 3/1, Арқабай ауылы

Бағдарлама:

10.00         Сәлемдесу, жүгері алқабына бару

10.15          Жүгерінің пісетін уақыты қашан?

Жүгерінің піскенін анықтау әдістері

Жүгері ұсақтағышын баптау

12.00         Түскі ас

13.00         Ұсақтау сапасын, құрғақ зат пен крахмал мөлшерін анықтау

14.00        Ұсақталған массаны сүрлем траншеясында сақтау: тығыздау және ауа кірмейтіндей қылып пленкамен жабу

15.00         Қорытынды пікірталас

Тренинг өткізетін спикерлер:

Ларс Майер (Байсерке Агро), Юрий Игрунов (Байсерке Агро), Уве Веддиге (KFM).

Тіркелу бойынша байланысушы тұлға:  Бақытгүл Токенова, тел: +77762305878, e-mail: unpcbayserke-agro@mail.ru.  

Фото: Веддиге

2024 жылы ЕвроТир көрмесі Ганноверде мал шаруашылығы саласындағы сарапшыларды қайта жинайды. Бұл көрме инновацияларға, шешімдерге және қалыптасқан нарықтарға жан-жақты шолу жасайды.

Халықаралық мал шаруашылығы саласы 2024 жылдың 12-15 қарашасы аралығында Ганноверде соңғы технологияларды, шешімдерді және бизнес қызметтерін ұсынады. Келушілер ірі қара мал, шошқа және құс шаруашылығына арналған шешімдерді таба алады.

Арнайы бағдарламалар ешкі, қой, жылқы, теңіз жануарларына және т.б. қатысты тақырыптарды қамтиды. Конференциялар барысында қатысушылар климат пен тұрақтылық, қораны пайдалану жүйелері, өңдеу және маркетинг, цифрландыру, қайта өңдеу, ұсыныстар және т. б. сияқты тақырыптар мен тенденциялармен таныса алады.

Көрмеге кәсіби фермерлер мен дилерлерді қосқанда 141 елден кемінде 106 000 келуші қатысады деп жоспарланып отыр. 1 800-ден астам көрме қатысушылары келушілерге өз өнімдері мен шешімдерін ұсынады. 400-ден астам конференциялар мен іс-шаралар көрме бағдарламасын толықтырады.

Уве Веддиге

Графика: DLG

Сауылатын сүт мөлшері тек табын сау болғанда және ол жемді көп мөлшерде жейтін болса ғана көбеюі мүмкін. Ол үшін азық дайындау барысында ұсақтау ұзындығы құрғақ заттың құрамына сәйкес келуі керек, сонымен қатар жүгері дәндерін мүмкіндігінше бәрін ұсақтау керек. Бұны егін жинау кезінде ғана қадағалап, реттей аласыздар. Сондықтан жүгеріні жинау барысындағы ең маңызды адамдар-сүрлемді нығыздайтын трактор жүргізушісі және егін тексеретін инспектор.

Әр сағат сайын астықтың құрғақ зат құрамын кептіргішті немесе микротолқынды пешті қолданып анықтап, ұнтақтау ұзындығын реттеу қажет. Електің көмегімен тексеруші тым ұзын бөлшектерді “іздейді”. Екінші жағынан, дәндердің ұсақталуын қарапайым суды қолданып талдау арқылы оңай бағалауға болады. Ол үшін бір литр жүгері сүрлемді бір шелек суға салады; бөлшектенбеген/жарылмаған жүгері дәндері мен олардың бөлшектері тез түбіне түседі.

Ұсақтау сапасының нысаналы көрсеткіштері:

• Барлық жүгері дәндері кем дегенде төртке бөлінеді немесе ұсақталады.
• Өсімдіктің барлық бөліктері жеткілікті қысқа, соның ішінде кішкентай жапырақтар да. Ұнтақтау ұзындығы ұнтақталған материалдың құрамындағы құрғақ затқа байланысты.
• Шабу биіктігі кем дегенде 25 см болуы керек. Биіктігі неғұрлым жоғары болса, энергия тығыздығы соғұрлым жоғары болады. Бұл жемді тұтынуға оң әсер етеді.

Егін жинау кезінде ұсақтау ұзындығын бақыламайтын және кейіннен дәндердің ұсақталу деңгейі мен жемшөпті таңдауда проблемалары бар фермалар бір сиырға шаққанда жылына 75-тен 100 000 теңгеге дейін (жылына 150-200 еуро) жоғалтады.

Сүрлемді дайындау туралы толығырақ KFM ақпараттық бюллетенінен оқи аласыз, оны мына жерден тегін жүктеп алуға болады.

Уве Веддиге

Фото: KFM